Γέροντες και «γέροντες»

φωτογραφία από www.agioskosmas.gr

«Εἶπεν γέρων...»

Με την φράση αυτή αρχίζουν πλείστες όσες διηγήσεις του Γεροντικού. Αναφέρεται σε αγιασμένους ασκητές της ερήμου, οι οποίοι έλιωσαν στην άσκηση επί δεκαετίες, πάλεψαν με τον διάβολο και με τα στοιχεία της φύσης και σε κάποια περίσταση εξέφρασαν την ασκητική τους εμπειρία. Γέροντες, ηλιοκαμμένοι, πολιοί, ασκητές όσο δεν πάει άλλο, σεβάσμιοι εξαιτίας της αρετής τους, των αγώνων, των νικηφόρων παλαισμάτων τους. Γέροντες είναι και οι ηγούμενοι μοναστηριών με πολυπληθείς αδελφότητες - εξάλλου ποιόν άλλο θα επέλεγαν οι μοναστές για γέροντά τους και ηγούμενο, παρά τον δοκιμασμένο, τον πλέον ενάρετο και σεβάσμιο ανάμεσά τους;

Επειδή ο τίτλος αυτός αποδόθηκε σε τόσο σπουδαία και σεβάσμια πρόσωπα, στην εκκλησιαστική συνείδηση έχει περιβληθεί με την ανάλογη βαρύτητα και ευλάβεια. Ακόμη, η απόδοση αυτής της προσηγορίας δεν αποτελεί απόρροια κάποιου αξιώματος ή ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής, αλλά τιμή η οποία αποδίδεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο νωρίτερα έχει διαλάμψει κατά τα ανωτέρω. 

Κατόπιν των ανωτέρω, θεωρώ* απαράδεκτη την αλληλοπροσφώνηση ημών των πρεσβυτέρων (αγάμων τε και εγγάμων ενίοτε) με την φράση «τι κάνετε γέροντά μου;». Γιατί, πρώτον, δεν είμαστε ούτε πολιοί, ούτε δοκιμασμένοι στην άσκηση, ούτε καν ηγούμενοι μοναστηριού με πολυμελή αδελφότητα, οι πλείστοι δε εξ ημών (πλέον) δεν εγκαταβιούμε σε κάποια μονή. Ούτε πάλι, εν Χριστώ αδελφέ και συλλειτουργέ, είμαι γέροντάς σου, ούτε σύ δικός μου, και κανείς μας καθόλου.

Η αναπαραγωγή αυτής της στερεότυπης φρασεολογίας, χωρίς να υπάρχουν οι προϋποθέσεις της απόδοσης αυτής της τιμής, εάν δεν αποτελεί αλληλοκοροϊδία, ευτελίζει τουλάχιστον το οφειλόμενο σέβας προς τους όντως Γέροντες. 

Άσε που φτάσαμε και στο ευτράπελο να βαφτίζει ο καθένας τον εαυτό του «γέροντα», «νομίζων πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέβειαν» (Α΄ Τιμ. 6.5). Την ευσέβειαν των άλλων, προφανώς.

π. Χερουβείμ Βελέτζας

Απλά και Ορθόδοξα

--------
* Η χρήση του πρώτου ενικού επελέγη για να δηλώσει ότι οι παραπάνω σκέψεις δεν περιβάλλονται με τον μανδύα της αυθεντίας, και για να δώσει την ευκαιρία, σε όποιον έχει διαφορετική άποψη, να την εκφράσει.