Ορώμεν τον Κύριον καθώς χωρούμεν
«καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς» (Ματθ. 17.2)
 |
| Εικόνα από την Ι. Μονή Σινά (12ος αι.) |
Η Mεταμόρφωση του Κυρίου μας αποτελεί ένα γεγονός αποκαλυπτικό και προφητικό. Αποκαλυπτικό, γιατί ο Χριστός φανέρωσε στους τρεις από τους μαθητές του, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, την δόξα της θεότητάς του. Προφητικό, επειδή κατά την διδασκαλία της Εκκλησίας μας η θέα του θείου φωτός αποτελεί τον κολοφώνα της χάριτος του Θεού προς τους αγωνιστές της πίστεως, οι οποίοι έκαναν πράξη την ένωση με τον Θεό και πύρωσε η καρδιά τους με την αγάπη του Χριστού. Δεν ήταν δυνατόν να φανερώσει διαφορετικά ο Χριστός την θεότητά του, αφού «ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον» (Ιω. 1.9). Αποκάλυψε, επομένως, την φύση του και προφήτεψε, δηλαδή έδειξε, την λαμπρότητα κάθε ανθρώπου ο οποίος πληρούται από την χάρη του ακτίστου θείου φωτός.
«Οὐκ ἔξωθεν ἡ δόξα τῷ σώματι προσεγένετο͵ ἀλλ΄ ἔνδοθεν ἐκ τῆς ἀῤῥήτῳ λόγῳ ἡνωμένης αὐτῷ καθ΄ ὑπόστασιν τοῦ Θεοῦ Λόγου ὑπερθέου θεότητος», θα πει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός[1]. Δεν άστραψε σαν τον ήλιο επειδή εκείνη τη στιγμή προσέλαβε αυτό το υπερκόσμιο φως, αλλά έλαμψε φανερώνοντας το φως της καθ' υπόστασιν ενωμένης στο πρόσωπό του θεότητας. Και λάμπει η μορφή του όπως ο ήλιος, γιατί ο Χριστός είναι το φως το αληθινό· γι αυτό και ονομάζεται «ήλιος της δικαιοσύνης»[2]. Και ο ίδιος μεν είναι φως, και φανερώνεται στους αγωνιστές και φωτίζει τον έσω άνθρωπο και τον καθιστά φωτεινό. Και όπως ο Χριστός δεν έλαμψε από κάποιον έξωθεν φωτισμό, έτσι και ο άνθρωπος λάμπει από την έσωθεν έλλαμψη του θείου φωτός, όταν εργάζεται τις αρετές και μεριμνά για την καθαρότητα της καρδιάς του, η οποία γίνεται με τον τρόπο αυτό δεκτική της χάριτος του Θεού και κατοικητήριο της Αγίας Τριάδος. «Πάντα δὲ φωτεινὰ καὶ ὑπέρλαμπρα τοῖς δεκτικοῖς φωτὸς͵ καὶ μὴ τὴν ψυχὴν τῷ ῥύπῳ μεμολυσμένοις τῆς συνειδήσεως»[3].
Δεκτική, επομένως, του φωτός πρέπει να είναι η ψυχή, για να δεχθεί το φως· καθαρή από κάθε ρύπο ψυχής και σώματος, για να κατοικήσει μέσα της η υπέρλαμπρη θεότης. Δυσκολοκατόρθωτος άθλος η θέα του ακτίστου φωτός, ή μάλλον δώρο της χάριτος του Θεού στους βιαστές και πύκτες των πνευματικών παλαισμάτων. Δώρο ο θείος φωτισμός, που βοηθά την καρδιά να βλέπει τα κρύφια και να επιδίδεται σε σάρωση του οίκου της ψυχής. Όσο καθαίρεται, τόσο φωτίζεται· και όσο φωτίζεται, τόσο περισσότερο θεωρεί εαυτήν αναξία και ρυπαρή και επιδίδεται εκ νέου σε δάκρυα καθαρκτικά μετανοίας και σε προσευχή θερμή, κατακαίουσα κάθε ξύλον σεσηπός, και σε εργασία των αρετών και σε αγάπη Θεού και ανθρώπων.
Όταν φωτισθεί με τον τρόπο αυτό η καρδιά, τότε φωτίζει και τον κόσμο γύρω της και ελέγχει με το παράδειγμά της και ελέγχεται η ίδια· γιατί, όπως λέει ο Μέγας Φώτιος, «πολύ περισσότερο θα ελεγχθούν (οι αμαρτωλοί) όταν λάμψουν οι αρετές μέσα από τα έργα μας, παρά εάν κάποιος με τα λόγια τούς ανακάλυπτε. Αλλά όλα τα έργα αυτών ελέγχονται πολύ περισσότερο από το φως του δικού μας βίου και αποκαλύπτονται και φανερώνονται, και όταν φανερωθούν φωτίζονται και μεταβαίνουν και μεταποιούνται προς το καλύτερο, διότι η φανέρωση των κρυφών (αμαρτημάτων) μέσα από την ενάρετη πολιτεία, προτρέπει σε επίγνωση, και η επίγνωση με τη σειρά της γίνεται αρχή επιστροφής, κι αυτή πάλι καταλήγει στην εργασία της αρετής, η οποία είναι φῶς, και πρόξενος του άνωθεν φωτός»[4].
Μια φωτισμένη καρδιά, πυρωμένη από την αγάπη του Θεού, θα ευεργετηθεί κάποια στιγμή με την θέα του θείου φωτός, στα μέτρα βέβαια που χωρεί: «Οὕτως ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος· οὐχ ὅτι μὴ τοῦ ἡλίου ὑπῆρχε λαμπρότερον͵ ἀλλ΄ ὅσον ἐχώρουν καθορᾷν οἱ βλέποντες»[5]. Τόσο εχώρουν οι μαθητές, τόσο τούς δόθηκε να ατενίσουν· ομοίως και οι άγιοι ασκητές, με κορυφαίο τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.
Σε όλους εμάς, απόκειται η επιθυμία να ενωθούμε με τον Χριστό, η προθυμία να αποθέσουμε κάθε ρύπο και την αμαρτία, η διάθεση να αγωνιστούμε για να αποκαθάρουμε τον οίκο της ψυχής μας, η προσευχή προς τον Κύριο, ώστε να μάς φωτίζει για να βλέπουμε καθαρά τον έσω άνθρωπο, η απαρχή της λύτρωσης μετάνοια, η εργασία των αρετών, η ακλόνητος πίστη, η σταθερή ελπίδα, η έμπρακτη αγάπη και η ικεσία προς τον δωρεοδότη Κύριο: «Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον, σημειωθήτω ἐφ' ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, ἵνα ἐν αὐτῷ ὀψώμεθα φῶς τὸ ἀπρόσιτον, καὶ κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν πρὸς ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν σου, πρεσβείαις τῆς παναχράντου σου Μητρός, καὶ πάντων σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν»[6].
π. Χερουβείμ Βελέτζας
(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ», τχ. Ιουλίου – Αυγούστου 2015)
-------------------
[1] Λόγος εἰς την Μεταμόρφωσιν, PG 96.548.
[2] Πρβλ. Κοντάκιον των Χριστουγέννων.
[3] Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, ό.π., PG 96.552.
[4] Αγίου Φωτίου, ερμηνεία στην προς Εφεσίους Επιστολή.
[5] Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, ό.π., PG 96.565.
[6] Ευχή της Α' Ώρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου