Η Κοίμησις της Θεοτόκου (15-8-2015)

Η Κοίμησις της Θεοτόκου (15-8-2015) 

ήτοι περί ταπεινοφροσύνης και υπακοής

Φιλιπ. 2.5-11

Ἀδελφοί, τοῦτο φρονείσθω ἐν ὑμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ᾿ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ. Διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός.

Εορτάζουμε σήμερα την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και πανηγυρίζουμε την μετάστασή της από τα επίγεια στα επουράνια. Δεν θρηνούμε, γιατί το τέλος της επίγειας ζωής της δεν ήταν θάνατος αλλά πέρασμα, σώμα και ψυχή, στην όντως ζωή. Η Παναγία είναι ο πρώτος και ο μόνος άνθρωπος που γεύτηκε την κοινή Ανάσταση και την χαρά του Παραδείσου· γι αυτό στις τοιχογραφίες που κοσμούν τον δυτικό τοίχο των βυζαντινών εκκλησιών και αναπαριστούν τη Δευτέρα Παρουσία, τη βλέπουμε να κάθεται μέσα στον Παράδεισο, ενώ οι απόστολοι και οι άγιοι βρίσκονται έξω και περιμένουν τον αρχάγγελο, που φυλά τη θύρα, να απομακρύνει το σπαθί του. Το αποστολικό ανάγνωσμα της σημερινής εορτής προβάλλει δύο στοιχεία το θεανθρώπου Ιησού Χριστού, την ταπεινοφροσύνη και την υπακοή στο θέλημα του Θεού, τα οποία καλούμαστε να καλλιεργούμε όλοι μας. Αυτές είναι και οι πρωταρχικές αρετές της προσωπικότητας της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Ο Χριστός, μάς λέει ο απόστολος Παύλος, παρόλο που ήταν Θεός δεν έθεσε τον εαυτό του ψηλά αλλά συνέστειλε την θεότητά του και προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και αφού έγινε άνθρωπος ταπείνωσε τον εαυτό του κάνοντας υπακοή μέχρι θανάτου στο θέλημα του Θεού, με τη σταυρική του θυσία. Γι αυτό και ο Θεός τον ύψωσε, δηλαδή τον ανέστησε και τον δέχτηκε στους ουρανούς μαζί με την ανθρώπινη φύση του, ώστε στο όνομα και μόνο του Ιησού να γονατίζουν τα επουράνια και τα επίγεια και τα καταχθόνια ακόμα, και κάθε ανθρώπινη φωνή να ομολογεί ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος και Θεός ομόδοξος με τον Πατέρα.

«Τί λοιπόν είναι η ταπεινοφροσύνη»; αναρωτιέται ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, και απαντά: «Το να φρονεί κανείς ταπεινά. Και ταπεινά φρονεί όχι εκείνος που είναι ταπεινός εξ´ ανάγκης αλλά αυτός που ταπεινώνει τον εαυτό του. Προσέξτε τί θέλω να πω: όταν κάποιος ταπεινοφρονεί, ενώ δύναται να σκέφτεται υπεροπτικά, αυτός είναι ταπεινόφρων· όταν όμως ταπεινοφρονεί παρόλο που δεν δύναται να σκέφτεται υπεροπτικά, δεν είναι ταπεινόφρων. Αν ο βασιλιάς, για παράδειγμα, υποτάσσεται στον ύπαρχο, είναι ταπεινόφρων, γιατί κατέβηκε από το ύψος· ενώ ο ύπαρχος αν κάνει το ίδιο δεν ταπεινοφρονεί. Γιατί; επειδή δεν ταπείνωσε τον εαυτό του από κάποιο ύψος. Δεν μπορεί λοιπόν να ταπεινοφρονήσει διαφορετικά, εάν δεν βρεθεί σε θέση ισχύος. Εάν πάλι υπάρχει ανάγκη να ταπεινώνεται παρά τη θέλησή του, αυτό δεν αποτελεί κατόρθωμα της φρονήσεως ούτε της βουλήσεως, αλλά της ανάγκης. Η ταπεινοφροσύνη γι αυτό ονομάζεται έτσι, επειδή είναι ταπείνωση του φρονήματος»[1].

Ας δούμε το παράδειγμα της Υπεραγίας Θεοτόκου: δεν καυχήθηκε που κατοικούσε στο ιερό και την διακονούσαν άγγελοι, ούτε για τον χαρακτήρα της και την ομορφιά της ψυχής της. Ενώπιον του αγγέλου που τής μετέφερε το μήνυμα του Ευαγγελισμού κατείχε θέση υπεροχής, κι όμως χαμήλωσε το βλέμμα, είπε «Ιδού η δούλη Κυρίου» και πρόσθεσε «γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Προηγήθηκε η ταπεινοφροσύνη, για να ακολουθήσει η υπακοή.

Χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί να υπάρξει εκούσια υποταγή, δηλαδή υπακοή στο θέλημα του Θεού. Και εάν υπάρχει ταπεινοφροσύνη, δεν μπορεί να υπάρξει καύχηση για εκείνον που υπακούει στο θέλημα του Θεού. Γι αυτό δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή κατά την οποία η Παναγία καυχήθηκε για τη ζωή της ή για τις αρετές της. Απεναντίας, την παρουσία της συνοδεύει πάντα μια διακριτική σιωπή, η οποία οφείλεται στο ταπεινό της φρόνημα, και μία ανείπωτη καρτερία απέναντι σε κάθε δυσκολία, στενοχώρια ή συμφορά συνάντησε στη ζωή της.

Γι αυτό και ο Θεός, όπως ανέστησε και δόξασε τον Κύριο Ιησού Χριστό, ανέστησε αμέσως την Υπεραγία Θεοτόκο και την στεφάνωσε και τη δόξασε πάνω από κάθε άνθρωπο. Γιατί «ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται»[2] από τον Θεό, ο οποίος ανυψώνει τους πτωχούς και ταπεινούς[3]. Ο Κύριος δοξάζει αυτούς που τον τιμούν και με ταπεινοφροσύνη εφαρμόζουν τις εντολές του όχι μόνο στην επουράνιο Βασιλεία του, αλλά τους δοξάζει συχνά και στα δικά μας μάτια και τους αναδεικνύει θαυματουργούς και αρωγούς στην κατά Θεόν ζωή μας. Γι αυτό και δεν παύουμε να παρακαλούμε την Παναγία, νύχτα και ημέρα, να μεσιτεύει στον υιό της και Κύριό μας Ιησού Χριστό για τη σωτηρία τη δική μας και του κόσμου ολόκληρου. Και δεν είναι λίγες οι φορές που επεμβαίνει θαυματουργικά στη ζωή μας με τη χάρη της και μάς σκέπει και μάς παρέχει παρηγοριά στις τρικυμίες του βίου.

Ας γίνουμε κι εμείς, οι προσκυνητές της Παναγίας και πανηγυριστές της σημερινής μεγάλης εορτής, μιμητές της Υπεραγίας Θεοτόκου στην ταπεινοφροσύνη και στην υπακοή. Ας κατεβάσουμε τον εαυτό μας από το βάθρο της υψηλοφροσύνης, δηλαδή της άνευ ερείσματος υπερηφάνειας, ας αποδεχθούμε ότι είμαστε άνθρωποι αμαρτωλοί, σειόμενοι από τον άνεμο των παθών και των πειρασμών σαν την καλαμιά στον κάμπο, και με γονατιστή ψυχή ας την παρακαλέσουμε να μεσιτεύει για εμάς και να μάς σκέπει. Ας τη μιμηθούμε επίσης στην υπακοή, κάνοντας με τη σειρά μας υπακοή στη μία εντολή που μάς παρέδωσε ο Κύριος, αυτή της αγάπης προς τον Θεό και προς τον πλησίον. Και ας κάνουμε, τέλος, πράξη αυτή την εντολή με τα έργα μας, μιμούμενοι το παράδειγμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, της Υπεραγίας Θεοτόκου και πάντων των αγίων. Αμήν.

π. Χ.Β.
------------
[1] PG 62.221
[2] Λουκ. 14.11
[3] Βλ. Ψαλμ. 112: «τίς ὡς κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ; ὁ ἐγείρων ἀπὸ γῆς πτωχὸν καὶ ἀπὸ κοπρίας ἀνυψῶν πένητα τοῦ καθίσαι αὐτὸν μετὰ ἀρχόντων͵ μετὰ ἀρχόντων λαοῦ αὐτοῦ».

----------

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το ίδιο αποστολικό ανάγνωσμα θα αναγνωσθεί, σύμφωνα με τα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος, και κατά την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, την Κυριακή 23 Αυγούστου 2015.