Λόγος περί νηστείας [Κυριακή της Τυροφάγου] (1.3.2020)

Τις προηγούμενες Κυριακές, αδελφοί χριστιανοί, μάς δίδαξε Χριστός την σημασία της ταπεινοφροσύνης, της μετανοίας και της ελεημοσύνης, οι οποίες ανοίγουν την θύρα του ελέους του Θεού και μάς χαρίζουν την αιώνιο ζωή. Σήμερα μάς δίνει οδηγίες για τη νηστεία που αρχίζει από αύριο, Καθαρά Δευτέρα, και ολοκληρώνεται την αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. «Είπε ο Κύριος‧ Εάν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα συγχωρήσει και τα δικά σας ο πατέρας σας ο ουράνιος‧ εάν όμως δεν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ούτε ο πατέρας σας ο ουράνιος θα συγχωρήσει τα δικά σας. Όταν μάλιστα νηστεύετε, να μη γίνεστε σκυθρωποί σαν τους υποκριτές, γιατί αλλοιώνουν τα πρόσωπά τους για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν‧ αλήθεια σάς λέω, ότι απέχουν από τον μισθό τους. Σύ όμως όταν νηστεύεις άλειψε (με λάδι) το κεφάλι σου και νίψε το πρόσωπό σου, για να μη φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις αλλά στον πατέρα σου που είναι εκεί κρυφά‧ και ο πατέρας σου που βλέπει τα κρυφά, θα σού ανταποδώσει στα φανερά. Μην αποθησαυρίζετε για σάς θησαυρούς πάνω στη γη, οι οποίοι σαπίζουν και τρώγονται και οι κλέφτες σκάβουν και τους κλέβουν. Αλλά να αποθησαυρίζετε για σάς θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σαπίζουν ούτε τρώγονται ούτε κλέφτες σκάβουν ούτε τους κλέβουν. Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί βρίσκεται και η καρδιά σας»1.

Η ελεημοσύνη [Κυριακή της Απόκρεω] (23.2.2020)

Με τις παραβολές που διηγήθηκε ο Χριστός τις προηγούμενες Κυριακές, αδελφοί χριστιανοί, μάς δίδαξε την σημασία της ταπεινοφροσύνης και της μετανοίας. Είδαμε μάλιστα ότι ο Κύριος δεν εξετάζει το μέγεθος των αμαρτιών ούτε του τελώνη ούτε του άσωτου γιου‧ γιατί, όπως λέει ο ψαλμός, «καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει». Σήμερα δεν μάς μιλά με παραβολές αλλά μάς αποκαλύπτει ότι το κριτήριο με το οποίο θα κρίνει τον κόσμο κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του είναι η ελεημοσύνη. Θα έλθει, μάς λέει, και θα φανερωθεί με όλη του την δόξα και θα τον περιστοιχίζουν όλοι οι άγγελοι. Θα συνάξει όλα τα έθνη και θα ξεχωρίσει τους ανθρώπους, όπως ο βοσκός διαχωρίζει τα πρόβατα από τα κατσίκια, τα μεν στα δεξιά του και τα άλλα στα αριστερά. -Ελάτε, οι ευλογημένοι του πατρός μου, να κληρονομήσετε την βασιλεία που ετοιμάστηκε για σάς από την αρχή του κόσμου, θα πει στους εκ δεξιών‧ γιατί πείνασα και μού δώσατε να φάω, δίψασα και με ποτίσατε, ήμουν ξένος και με βάλατε στο σπίτι σας, ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφτήκατε, στη φυλακή ήμουν και ήλθατε σ’ εμένα. Τότε θα απορήσουν οι δίκαιοι: -Κύριε, πότε σε είδαμε σε τέτοια ανάγκη και σε ελεήσαμε; -Αλήθεια σάς λέω, θα αποκριθεί ο Κύριος, εφ` όσον το πράξατε σε έναν από τούτους τους αδελφούς μου τους ελάχιστους, σ` εμένα το κάνατε. Στη συνέχεια θα στραφεί στους εξ ευωνύμων και θα τούς πει: -Φύγετε από κοντά μου και πηγαίνετε στο αιώνιο πυρ, το ετοιμασμένο για τον διάβολο και τους αγγέλους του‧ γιατί πείνασα και δεν μού δώσατε να φάω, δίψασα και δεν με ποτίσατε, ήμουν ξένος και δεν με βάλατε στο σπίτι σας, ήμουν γυμνός και δεν με ντύσατε, αρρώστησα και δεν με επισκεφτήκατε, στη φυλακή ήμουν και δεν ήλθατε σ’ εμένα. -Πότε, Κύριε, σε είδαμε πεινασμένο ή διψασμένο, ή ξένο ή γυμνό ή άρρωστο ή φυλακισμένο και δεν σε διακονήσαμε; -Αλήθεια σάς λέω, θα αποκριθεί, εφ’ όσον δεν το πράξατε σε έναν από τούτους τους ελάχιστους, ούτε σ` εμένα το κάνατε. Και θα απέλθουν αυτοί στην αιώνια κόλαση, οι δε δίκαιοι στην αιώνιο ζωή.

Η επιστροφή [Κυριακή του Ασώτου] (16.2.2020)

Την περασμένη Κυριακη, αδελφοί χριστιανοί, μάς δίδαξε ο Κύριός μας την μεγάλη σημασία της ταπεινοφροσύνης. Σήμερα, μέσα από την παραβολή του Ασώτου υιού, μάς διδάσκει ότι μακριά από τον Θεό δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας και μάς υπογραμμίζει την σημασία της μετανοίας. Η παραβολή είναι σε όλους γνωστή: ο νεώτερος γιος παίρνει το μερίδιο της πατρικής περιουσίας που τού αναλογεί και φεύγει σε χώρα ξένη, όπου σπαταλά κάθε πλούτο σε χαρές και γλέντια, μέχρι που πεινασμένος καταδέχεται να γίνει βοσκός χοίρων και προσπαθεί να κορέσει την πείνα του με την τροφή τους, τα ξυλοκέρατα. Κάποτε έρχεται σε συναίσθηση, παίρνει τον δρόμο της επιστροφής και όταν ο πατέρας του τρέχει να τον προϋπαντήσει, τού λέει «Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και σ` εσένα, δεν είμαι άξιος να λέγομαι γιος σου, δέξου με σαν δούλο σου». Ο Πατέρας δεν απαντά με λόγια, αλλά στρώνει λαμπρό τραπέζι για να χαρούν όλοι για την επιστροφή του παιδιού του που ήταν εξαφανισμένο και βρέθηκε, ήταν νεκρό και αναστήθηκε. Τα λόγια του γιου αυτού δεν διαφέρουν από το «Θεέ μου, συγχώρησέ με τον αμαρτωλό» του τελώνη και όπως η προηγούμενη παραβολή, έτσι και η σημερινή απευθύνεται σε εμάς, που θεωρούμε πως είμαστε κοντά στον Θεό, αφού εκείνοι που βρίσκονται μακριά δεν έχουν μάλλον διάθεση να τόν ακούσουν. Ας ακούσουμε όμως με ποιόν τρόπο τα εξηγεί αυτά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Η υψοποιός ταπεινοφροσύνη [Κυριακή τελώνου και φαρισαίου] (9.2.2020)

Αδελφοί χριστιανοί, καλό κι ευλογημένο Τριώδιο! Σήμερα ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στον υμνολογικό και λατρευτικό κύκλο της Εκκλησίας, το οποιο μάς εισάγει στην αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την διατρέχει, συμπεριλαμβανομένης και της Μεγάλης Εβδομάδας. Ονομάζεται περίοδος του Τριωδίου, γιατί οι ύμνοι που ψάλλουμε την περίοδο αυτή και περιέχονται στο ομώνυμο βιβλίο, απαρτίζουν τρεις Ωδές αντί των οκτώ που είναι συνήθως. Είναι μάλιστα γνωστό ότι αποτελεί περίοδο εντατικότερου πνευματικού αγώνα κατά των παθών, προκειμένου να υποδεχτούμε με καθαρότητα ψυχής και βίου το μέγιστο κεφάλαιο της σωτηρίας μας, την Ανάσταση του Κυρίου. Γι αυτό και το πρώτο πράγμα που μάς υπενθυμίζει σήμερα η αγία μας Εκκλησία, με την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, είναι η αρετή της ταπεινοφροσύνης, όπως μάς εξηγεί ευθύς αμέσως ο άγιος Βασίλειος, επίσκοπος Σελευκείας [1].