Παρόλο που πολλοί από εμάς -σαν καλοί χριστιανοί - είμαστε τυπικοί στα καθήκοντά μας, τηρούμε τις εντολές του Θεού, τηρούμε τις διατεταγμένες νηστείες, εκκλησιαζόμαστε, δεν βλάπτουμε τους άλλους ανθρώπους κλπ, μας παρασέρνει συχνά το πνεύμα του κόσμου και ταυτιζόμαστε με αυτό, και νομίζουμε μάλιστα ότι πολλές από τις ιδέες ή τις πρακτικές που έχουμε υιοθετήσει είναι σωστές και χριστιανικές. Άλλο όμως το κοινωνικά αποδεκτό ως σωστό, και άλλο το χριστιανικό: σωστό π.χ. είναι να δώσεις τον κλέφτη στις Αρχές, χριστιανικό να κρύψεις από τις Αρχές τον φονιά του αδερφού σου.
Αφορμή για τα παραπάνω (και για τα επόμενα) μου έδωσε μια κυρία - παιδί της Κατοχής η ίδια όπως είπε - καθώς μοίραζα το αντίδωρο: -Πάτερ, τους 300 που μου κόψανε τη σύνταξη πρέπει να τους αγαπώ; Όταν της εξήγησα πως ο Χριστός παραγγέλλει να αγαπάμε και να ευεργετούμε τους εχθρούς μας*, απόρησε και πρόβαλλε αντιρρήσεις. Απόρησα κι εγώ με την απορία της.
Ίσως είναι κοινωνικά αποδεκτό να καλλιεργούμε εχθρότητα απέναντι σε όσους επιβουλεύονται τα συμφέροντά μας. Ίσως έτσι να πράττει ολόκληρη η κοινωνία, και καλά κάνει. Εμείς όμως, που θέλουμε να λεγόμαστε παιδιά του Θεού, γιατί ταυτίζουμε τη σκέψη μας με τον κόσμο και όχι με τον Χριστό; Δεν μας είπε ότι δεν ανήκουμε στον κόσμο**; και όταν μιλά για κόσμο εννοεί βεβαίως το κοσμικό φρόνημα.
«Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς· ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται;» (Ματθ. 5,13) Οι χριστιανοί είμαστε όπως το αλάτι: λίγοι ίσως, ικανοί ωστόσο να νοστιμέψει ο κόσμος. Όταν οι χριστιανοί ήταν λίγοι αριθμητικά, μέσα σε έναν κόσμο εχθρικό ακόμα και για την σωματική τους ακεραιότητα, έφταναν οι λίγοι για να προσελκύσουν με το παράδειγμα της ζωής τους και τους πολλούς. Σαν γίναμε πολλοί όμως, επαναπαυτήκαμε φαίνεται και αφήσαμε την άνεση και το κοσμικό φρόνημα να αλλοιώσει την ζωή μας. Το άλας εμωράνθη και άμα δεν δίνει νοστιμιά στον κόσμο, φυσικό είναι ο κόσμος να ψάξει αλλού για να βρει το νόημα της ζωής.
«Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς· ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται;» (Ματθ. 5,13) Οι χριστιανοί είμαστε όπως το αλάτι: λίγοι ίσως, ικανοί ωστόσο να νοστιμέψει ο κόσμος. Όταν οι χριστιανοί ήταν λίγοι αριθμητικά, μέσα σε έναν κόσμο εχθρικό ακόμα και για την σωματική τους ακεραιότητα, έφταναν οι λίγοι για να προσελκύσουν με το παράδειγμα της ζωής τους και τους πολλούς. Σαν γίναμε πολλοί όμως, επαναπαυτήκαμε φαίνεται και αφήσαμε την άνεση και το κοσμικό φρόνημα να αλλοιώσει την ζωή μας. Το άλας εμωράνθη και άμα δεν δίνει νοστιμιά στον κόσμο, φυσικό είναι ο κόσμος να ψάξει αλλού για να βρει το νόημα της ζωής.
Η αρρώστια αυτή (η εκκοσμίκευση) δεν είναι κάτι το καινούριο στη ζωή της Εκκλησίας. Η ανάγκη και η αγωνία για αντίσταση σε αυτή γέννησε τον μοναχισμό, την αναζήτηση της ησυχίας, την αναζήτηση της αγάπης του Θεού. Ο Χριστός δεν είναι εκ του κόσμου τούτου και η Εκκλησία, ως σώμα Χριστού, δε μπορεί να είναι εκ του κόσμου τούτου. Σφάλουμε σε πολλά, τα θεωρούμε σωστά και πολλές φορές επινοούμε και απίθανες θεολογικές σοφιστείες για να δικαιολογήσουμε εαυτούς. Η απάντηση ωστόσο βρίσκεται μπροστά μας, είναι ο ακαινοτόμητος λόγος του Θεού, χαραγμένος στα λόγια της Αγίας Γραφής. Μια πρόχειρη, βιαστική ματιά είναι ικανή να καταδείξει σε πόσα πολλά κάνουμε λάθος, νομίζοντας κιόλας πως είναι χριστιανικά.
Δε φταίνε όμως οι άνθρωποι. Η δυτικόφερτη διδασκαλία σάρωσε την Ανατολή από τον 17ο αιώνα και μετά και ακόμα μας ταλανίζει, γιατί προτιμάμε να καταναλώνουμε μασημένη τροφή, αντί να μελετούμε την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας (Πατέρες της Εκκλησίας είναι όσοι έτσι χαρακτηρίστηκαν από τις Οικουμενικές Συνόδους και αργότερα από ισόκυρες με τις Οικουμενικές). Για τους πολλούς η Εκκλησία δεν είναι η σώζουσα αλήθεια, αλλά ένας θεσμός που βοηθά στην ηθική πρόοδο του τόπου, του Έθνους κλπ. Ακόμα και τα κηρύγματά μας εν πολλοίς αποσκοπούν σε ένα πρακτικό "ηθικόν δίδαγμα".
Οι άνθρωποι διψούν για Ζωή, για Αλήθεια. Ακόμα και οι πιστοί, ακόμα και εμείς οι κληρικοί. Το παραπάνω περιστατικό καταδεικνύει πόσο απέχουμε από τη διδασκαλία του Χριστού, έχοντας χτίσει ένα δικό μας σύστημα αξιών, ή μάλλον προσπαθώντας να χρησιμοποιήσουμε το Ευαγγέλιο για να επαναπαυτούμε στο κοσμικό μας φρόνημα. Ευτυχώς, όχι όλοι. Άλας υπάρχει. Λίγο, και μακριά από νεόκοπους ακροβατισμούς, φιέστες και διαφημίσεις, προς αληθινή δόξαν Θεού.
________________
* Λουκ. 6, 27-36: «27 ᾿Αλλὰ ὑμῖν λέγω τοῖς ἀκούουσιν· ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, 28 εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμῖν, προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς. 29 τῷ τύπτοντί σε ἐπὶ τὴν σιαγόνα πάρεχε καὶ τὴν ἄλλην, καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντός σου τὸ ἱμάτιον καὶ τὸν χιτῶνα μὴ κωλύσῃς. 30 παντὶ δὲ τῷ αἰτοῦντί σε δίδου, καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντος τὰ σὰ μὴ ἀπαίτει. 31 καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως. 32 καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσι. 33 καὶ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσι. 34 καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν ἵνα ἀπολάβωσι τὰ ἴσα. 35 πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς. 36 Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί».
** Ιω. 15, 18-19: «Εἰ ὁ κόσμος ὑμᾶς μισεῖ, γινώσκετε ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν. εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ' ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος».
