Κυριακή ΙΑ' Ματθαίου

το έλεος και η συγγνώμη

Ματθ. 18, 23-35

Τη σημασία της συγγνώμης μας παρουσιάζει σήμερα ο Χριστός, μέσα από την παραβολή που ακούσαμε από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Μοιάζει, μας λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με έναν βασιλέα, ο οποίος αποφάσισε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του. Πρώτος παρουσιάστηκε ένας, ο οποίος του χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα και επειδή δεν είχε να τα ξεχρεώσει, ο Κύριός του διέταξε να πουληθούν η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα του τα υπάρχοντα, ώστε να αποδοθεί το χρέος. Εκείνος έπεσε στα γόνατα και τον παρακαλούσε λέγοντας: “δείξε λίγη υπομονή, και θα στα ξεχρεώσω όλα”. Τότε ο άρχοντας τον συμπόνεσε, και του χάρισε το δάνειο. Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα συνυπηρέτη του, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια, και τον άρπαξε από το λαιμό λέγοντάς του “δώσε μου αυτά που μου χρωστάς!”. Εκείνος τον παρακαλούσε να κάνει λίγο υπομονή, μέχρι να τον ξεπληρώσει, όμως αυτός τον έβαλε στη φυλακή, μέχρι να του αποδώσει την οφειλή. Βλέποντας οι υπόλοιποι υπηρέτες τα όσα είχαν συμβεί, λυπήθηκαν πάρα πολύ και εξιστόρησαν τα γεγονότα στον κύριό τους. Κι εκείνος, αφού τον κάλεσε, του είπε: “ δούλε πονηρέ, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ να ελεήσεις τον συνυπηρέτη σου, όπως κι εγώ σε ελέησα;” Και θυμωμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να αποδώσει όλο το χρέος του. Ο Χριστός κλείνει την παραβολή λέγοντας “αυτό ακριβώς θα κάνει σε σας και Πατέρας μου ο Ουράνιος, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τον αδελφό του μέσα από την καρδιά του”.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι απέναντι στο Θεό είμαστε όλοι δούλοι και οφειλέτες. Δούλοι επειδή είμαστε δημιουργήματά Του, φτιαγμένα να κοινωνούμε την αγάπη του Θεού, να την εφαρμόζουμε στην μεταξύ μας κοινωνία και να την αναπέμπουμε δοξολογικά προς Αυτόν. Και οφειλέτες γιατί καθημερινά στη ζωή μας δεν καταφέρνουμε να εκπληρώσουμε πλήρως την εντολή της αγάπης, γιατί αμαρτάνουμε και ως εκ τούτου υπολειπόμαστε έναντι του χρέους μας προς τον Θεό και προς τους συνανθρώπους μας.

Παρόλα αυτά, ο Θεός είναι φιλάνθρωπος, και δεν μας εξουθενώνει. Περιμένει καρτερικά τη διόρθωσή μας, τείνει “ευήκοον ούς” στις προσευχές και τις παρακλήσεις μας, και είναι πρόθυμος, όταν Τον παρακαλέσουμε με ταπείνωση καρδιάς και με μετάνοια, να μας συγχωρέσει, να ξεχάσει κάθε οφειλή μας προς Αυτόν, όπως έκανε αρχικά με τον δούλο που Του χρωστούσε ένα αστρονομικό και δυσθεώρητο ποσό.

Δεν ανέχεται όμως τη δική μας σκληροκαρδία. Αν παραγράφει τις οφειλές μας, το κάνει για να μας διδάξει ότι οφείλουμε κι εμείς να είμαστε φιλάνθρωποι, να βλέπουμε τον πλησίον μας με αγάπη και όχι σαν εχθρό μας, και να τον συγχωρούμε κι εμείς με τη σειρά μας σε ό,τι κι αν μας χρωστάει. Άλλωστε, αυτά τα οποία μας χρωστούν οι συνάνθρωποί μας είναι σταγόνα στον ωκεανό της δικής μας οφειλής προς τον Θεό.

Για το λόγο αυτό, όταν ο Κύριος διαπίστωσε την σκληροκαρδία και τη μοχθηρία του ευεργετηθέντα υπηρέτη, άλλαξε την απόφασή του και δεν τον έβαλε απλά στη φυλακή, αλλά τον οδήγησε στα βασανιστήρια. Αυτό δεν αποτελεί εκ μέρους του Θεού πράξη εκδικητικότητας, αλλά γίνεται για να κατανοήσει ο μοχθηρός δούλος το μέγεθος της ευεργεσίας που αρχικά είχε απολάβει, αλλά στην ουσία απέρριψε με την πονηρή συμπεριφορά του.

Η σημερινή παραβολή αποτελεί μια σημαντική αφορμή και ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε την στάση μας έναντι του Θεού και των συνανθρώπων μας. Συχνά θεωρούμε ότι η πνευματική μας ζωή είναι ατομική μας υπόθεση, ότι δεν έχει καμία σχέση με τους συνανθρώπους μας, ότι δεν αφορά το κοινωνικό σύνολο. Κι όμως, τίποτα από όσα γράφει το Ευαγγέλιο, καμία από τις εντολές του Θεού δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε από μόνοι μας. Γιατί η φιλανθρωπία, η συγγνώμη, η μακροθυμία, η υπομονή, η πραότητα, η ελεημοσύνη, η κάθε αρετή προϋποθέτει την παρουσία του πλησίον, γιατί αποτελεί απάντηση της καρδιά μας προς αυτόν και απόδειξη της αγάπης την οποία οφείλουμε να καλλιεργούμε προς τους συνανθρώπους μας, αν πράγματι θέλουμε να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε και τον Θεό.

Γι αυτό και τονίζει στο τέλος ο Χριστός, ότι και ο Επουράνιος Πατέρας μας, τότε μόνο μας συγχωρεί, όταν κι εμείς δείχνουμε την ίδια διάθεση προς τους ανθρώπους που τυχόν μας έχουν βλάψει ή μας έχουν θίξει. Δεν μπορεί κάποιος να είναι εκδικητικός και παράλληλα να ζητά συγχώρεση από τους άλλους, πολύ δε περισσότερο από τον ίδιο το Θεό. Αυτό άλλωστε παρακαλούμε και και επιβεβαιώνουμε όταν στο “Πάτερ ημών” λέμε: “και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”. Δηλαδή, συγχώρησέ μας, Κύριε, όπως ακριβώς κι εμείς συγχωρούμε, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με την ίδια αγάπη και φιλανθρωπία.