Καρδία και ψυχή μία

Διανύουμε μια χρονική περίοδο – ορόσημο, στον πυρετό της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, που δίνουν σε όλους μας την ευκαιρία να ρίχνουμε το βλέμμα στο παρελθόν της ανθρωπότητας, στην ιστορία που έγραψαν οι πρόγονοί μας, άλλοτε με δάφνες και κλάδους ελιάς και άλλοτε με αίμα. Περίοδοι δόξας αλλά και ατιμίας, χρυσές σελίδες γραμμένες με τα έργα των ανθρώπων αλλά και μελανές, πρόσωπα ένδοξα και τιμημένα αλλά και σκοτεινά, συνθέτουν το ψηφιδωτό της ιστορίας. Κι ο σαστισμένος άνθρωπος της εποχής του ιντερνέτ και της κόκα-κόλα αναζητά να βρει εκείνη την τόσο μικροσκοπική ψηφίδα που του ταιριάζει και που ίσως απουσιάζει σήμερα από την ζωή του.
Το μεγάλο ζητούμενο της ανθρωπότητας ήταν πάντοτε η αρμονική συνύπαρξη μεταξύ των ανθρώπων και των λαών. Δεν είναι τυχαίο που οι περίοδοι της ακμής σε πολιτισμικό και πνευματικό επίπεδο συμπίπτουν με τις περιόδους ειρήνης και ηρεμίας. Δεν είναι τυχαίο που στην αρχαιότητα κάθε τέσσερα χρόνια, όταν γίνονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, κατέπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των πόλεων – κρατών και συναγωνίζονταν οι αθλητές από αντίπαλες πολλές φορές πόλεις για την κατάκτηση ενός στεφάνου από κλαδί ελιάς. Το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο βίωμα αυτών των αγώνων ήταν ο συμβολισμός της δυνατότητας για ειρηνική συνύπαρξη όλων των ανθρώπων, γεγονός που μόνο χαρά και πρόοδο προσφέρει.

Είναι εκπληκτικό, αλλά το πνεύμα αυτό της αρμονικής κοινοτικής ζωής το συναντάμε στα πρώτα βήματα της πίστεώς μας, ανάμεσα στους πρώτους εκείνους Χριστιανούς που βάπτισαν οι Απόστολοι. Διαβάζουμε στις Πράξεις των Αποστόλων: «Του δε πλήθους των πιστευσάντων ην η καρδία και η ψυχή μία» (4, 32). Όλο το πλήθος των ανθρώπων που είχαν πιστέψει στο κήρυγμα της Αναστάσεως ήταν σαν να είχε μια ψυχή και μια καρδιά. Τόσο μεγάλη ήταν η ομοψυχία τους, ώστε απολάμβαναν από κοινού όλα τα αγαθά, και, όπως διαβάζουμε παρακάτω, δεν υπήρχαν φτωχοί ανάμεσά τους, αλλά ούτε κει πλούσιοι, γιατί τους διέκρινε αυτή η μεγάλη αρετή της κοινοκτημοσύνης: ήταν όλα κοινά!

Κύριο λοιπόν χαρακτηριστικό του χριστιανού είναι η αληθινή αγάπη, αυτή που κάνει τον κάθε άνθρωπο πλησίον και αδελφό, αυτή που κάνει τα μέλη της Εκκλησίας ένα σώμα , με μια καρδιά, και με κεφαλή τον ίδιο τον Χριστό. Κι αν επικρατεί αυτή η αγάπη, τότε δεν μπορεί παρά να επικρατεί και ομοψυχία, και σύμπνοια, και κοινή σκέψη με κοινές αποφάσεις! Μέσα λοιπόν σε ένα τέτοιο κλίμα, μέσα στο περιβάλλον της ενότητας και της ομοψυχίας που μόνο η αγάπη του Χριστού μπορεί να καλλιεργήσει, είναι φυσικό να έχει εξαλειφθεί η κοινωνική ανισότητα του πλούτου ή της καταγωγής. Όλοι είναι εν Χριστώ αδελφοί και με πλήρη επίγνωση του τί σημαίνει αυτό, φροντίζουν ώστε να απολαμβάνουν από κοινού και τα υλικά αγαθά.

Έχουν περάσει από τότε σχεδόν δυο χιλιετηρίδες. Είναι γεγονός ότι αυτή η τόσο τέλεια συνύπαρξη μεταξύ των χριστιανών γρήγορα έπαψε να ισχύει και σταδιακά μεταλλάχθηκε, επηρεασμένη από τον κόσμο και τις ιδέες που τον διέπουν. Πάντοτε όμως αυτός θα είναι ο σκοπός μας: να ζήσουμε την ενότητα του σώματος της Εκκλησίας, που δεν είναι τίποτε άλλο από το σώμα του ίδιου του Χριστού! Αυτή είναι η αέναη προσπάθειά μας, ακόμα κι αν κάποιες φορές το λησμονούμε. Αυτή είναι στο τέλος - τέλος και η ενδόμυχη επιθυμία της καρδιάς μας: να ζήσουμε μέσα στην αγάπη του Θεού και να γευτούμε την χαρά και την ειρήνη που μόνο αυτή μπορεί να μας προσφέρει!

Σήμερα η παγκοσμιοποίηση και οι νέες αντιλήψεις που προωθούνται θέλουν να μας οδηγήσουν σε μια ενοποιημένη ανθρωπότητα. Ήδη το «παγκόσμιο χωριό» του διαδικτύου αποτελεί πραγματικότητα. Και ίσως πολλοί να θεωρούν την παγκοσμιοποίηση ως ένα πανανθρώπινο καλό. Δεν μπορούν όμως να διακρίνουν τη νοοτροπία που την διέπει: δεν πρόκειται για μια αγαπητική εν Χριστώ συνύπαρξη κατά το μοντέλο των αποστολικών χρόνων που την διακρίνει η ελευθερία και η αυθεντικότητα, αλλά για μια τεχνητή κι επίπλαστη ενότητα, επιβεβλημένη και κατευθυνόμενη από μια ανώτερη τάξη που θα διοικεί προς ίδιον όφελος και συμφέρον. Δεν είναι αυτό ελευθερία, αλλά καταπίεση και ισοπέδωση του ανθρώπινου προσώπου.

Αλλά ας μην ρίχνουμε πάντα τα βάρη έξω από τον εαυτό μας. Ας δούμε πώς ο καθένας μας βιώνει την σχέση του με τον Θεό και στη συνέχεια με τον συνάνθρωπο. Ας φιλτράρουμε την πίστη μας μέσα από την συμπεριφορά μας προς τον πλησίον. Ας ελέγξουμε τα αποθέματα της αγάπης που διαθέτουμε κι ας δούμε κατά πόσο είναι γνήσια ή νοθευμένα από την ιδιοτέλεια και τον εγωισμό, κατά πόσο επαρκούν ή δεν επαρκούν για να μας ανυψώσουν από την γη στον ουρανό και να μας ανεβάσουν κοντά στον Θεό.

Καρδία και ψυχή μία! Αυτό είναι που λείπει σήμερα από τους ανθρώπους σε όλα τα επίπεδα: στην παρέα, στην εργασία, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στον έρωτα, στην οικογένεια, στην Εκκλησία, στον αθλητισμό, στην πολιτεία, στα έθνη. Αυτή είναι η χαμένη ψηφίδα, η τόσο πολύτιμη, σαν κι αυτές που περιέχουν χρυσό και τις χρησιμοποιούσαν στο Βυζάντιο για να κάνουν τους θόλους των εκκλησιών να λάμπουν και ν’ αστραποβολούν! Αυτή η λάμψη έχει εκλείψει από τη ζωή μας σήμερα, αυτή η στιλπνότητα, η διαφάνεια και η γνησιότητα είναι που λείπει μέσα από τις καρδιές μας, αυτή η απλότητα και η εν Χριστώ κοινωνία που κάνει τα πάντα τόσο εύκολα και ειρηνικά.

Στη σκιά της ανατολής της νέας χιλιετίας, στην σκιά των Ολυμπιακών Αγώνων που σύντομα θα φιλοξενήσουμε στην πατρίδα μας (άσχετα από το αν έχουν ξεφύγει κατά πολύ από το αρχικό τους νόημα και περιεχόμενο), με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον και με εφόδια πνευματικά την πείρα και την πρακτική των πρώτων εκείνων χριστιανών, ας είναι στόχος και σύνθημά μας αυτή η αγάπη που μόνο ο Χριστός μπορεί να μας προσφέρει, ώστε κι εμείς να γίνουμε «καρδία και ψυχή μία» με Αυτόν και με το συνάνθρωπο!

(2004)