(Ομιλία που εκφωνήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Αχαρνών κατά τον Κατανυκτικό Εσπερινό της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως, 7-3-2010)
Σεβαστοί πατέρες,
αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Τιμά και προβάλλει η Αγία μας Εκκλησία σήμερα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου μας, το σύμβολο της Πίστεώς μας, το σύμβολο του Πάθους του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, το σύμβολο της νίκης κατά του θανάτου, “τό σημεῖον του Υιού του ανθρώπου” (Ματθ. 24, 30), όπως το αποκάλεσε ο ίδιος ο Χριστός. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία· βρισκόμαστε στο μέσον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της πλέον εντατικής περιόδου ασκήσεως, νηστείας και προσευχής, την κατ' εξοχήν περίοδο πνευματικού αγώνα για κάθε πιστό χριστιανό. Και είναι φυσικό, εξαιτίας της ασθενικής φύσεώς μας αλλά και εξαιτίας των πειρασμών που δριμύτεροι τούτη την περίοδο στρέφονται εναντίον μας, κάποιες στιγμές να αισθανόμαστε κουρασμένοι από τον αγώνα που διεξάγουμε, ή κάποιες άλλες να νιώθουμε απογοητευμένοι από την μικρή πνευματική πρόοδο που κάνουμε, παρά τις μεγάλες μας προσπάθειες. Γι αυτό σήμερα, η Αγία μας Εκκλησία προβάλλει τον Σταυρό, ώστε να μην υποκύψουμε σε αυτού του είδους τον πειρασμό και να μην εγκαταλείψουμε τον πνευματικό μας αγώνα, αλλά να τον συνεχίσουμε με αμείωτη ένταση.
«Καθάπερ γὰρ πάλαι ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸν χαλκοῦν ὄφιν οἱ δηχθέντες προσβλέποντες ἐῤῥύοντο θανάτου· οὕτω δὴ καὶ νῦν οἱ τὸ τῆς νηστείας μεσοπορήσαντες στάδιον͵ τούτῳ προσψαύοντες͵ τὸν νοητὸν ὄφιν νεκρὸν δεικνύουσι͵ καὶ αὐτοὶ ἀθανατίζονται͵ καὶ κοινωνοὶ τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ διὰ τῆς ἐγκρατείας δεικνύμενοι͵ κοινωνοὶ καὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ ἀναδείκνυνται», θά μᾶς πεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (Εἰς τὴν προσκύνησιν τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ͵ τῇ μέσῃ ἑβδομάδι τῶν νηστειῶν, PG 52, 836 ). Δηλαδή: όπως παλαιά στην έρημο όσοι πλήττονταν από τα φίδια και ενατένιζαν τον χάλκινο όφι γλίτωναν από βέβαιο θάνατο, κατά τον ίδιον τρόπο κι εμείς, έχοντας διανύσει το μέσον της Νηστείας και προσκυνώντας τον Τίμιο Σταυρό, δείχνουμε ότι ο μεν νοητός όφις είναι νεκρός, ενώ εμείς μετέχουμε της αθανασίας, και με την εγκράτεια γινόμαστε μέτοχοι των παθημάτων του Χριστού, και αναδεικνυόμαστε κοινωνοί της Αναστάσεώς Του.
Και όχι μόνο η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά ολόκληρη η ζωή μας είναι μία σταυρική και ανηφορική πορεία, που στοχεύει στη νέκρωση του κοσμικού φρονήματος και στη Ανάστασή μας από την φθορά της αμαρτίας και τον πνευματικό θάνατο πού αυτή συνεπιφέρει. Είναι μία πορεία η οποία έχει ως σημείο αναφοράς τον Σταυρό του Κυρίου, που αποτελεί το καύχημά μας, το στερέωμά μας, το κραταιό όπλο κατά του Διαβόλου, τη σωτηρία μας, την ελπίδα μας, την απαντοχή μας στους πειρασμούς, το σύμβολο της θυσίας του σαρκωθέντος Λόγου του Θεού και της Αναστάσεως του ανθρωπίνου γένους, το καύχημα και την χαρά της Εκκλησίας.
Είναι τόσο χαρακτηριστικά τα όσα γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στους τέσσερις λόγους του που αναφέρονται στον Τίμιο Σταυρό, και περιγράφει με μεγάλη ενάργεια ολόκληρη τη διδασκαλία της Εκκλησίας αναφορικά με αυτόν, που κάθε δικός μας λόγος μοιάζει περιττός και ελλιπής. Γι αυτό και δεν τολμώ απόψε να πω τίποτα δικό μου, παρά να δανειστώ τα λόγια του και να σας μεταφέρω την θεολογική του σκέψη, ωφελούμενος πρώτος εγώ πνευματικά από τον χρυσορρήμονα και βαθυστόχαστο λόγο του.
Πριν από το Πάθος του Κυρίου μας, λέει ο άγιος Πατήρ, ο σταυρός έφερε το όνομα της καταδίκης, ενώ τώρα έγινε αντικείμενο τιμής. Πρωτύτερα ήταν σύμβολο κατακρίσεως, τώρα αποτελεί υπόθεση σωτηρίας. Διότι αυτός έγινε για μας πρόξενος μυρίων αγαθών, αυτός μας απάλλαξε από την πλάνη, αυτός εφώτισε τους καθήμενους εν σκότει, αυτός εμάς, που πολεμούσαμε τον Θεό, μας συμφιλίωσε μαζί Του, και που είχαμε αποξενωθεί μας έκανε οικείους Του, και που είχαμε απομακρυνθεί μας έφερε κοντά Του. Και το πιο θαυμαστό από όλα, ο Σταυρός του Κυρίου μας είναι μέγιστο σύμβολο της αγάπης του Θεού Πατρός προς εμάς, και απόδειξη της μέχρι θανάτου υπακοής του Υιού και της σοφίας του Αγίου Πνεύματος. «Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον͵ ὥστε τὸν μονογενῆ αὐτοῦ Υἱὸν ἔδωκεν͵ ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν͵ μὴ ἀπόληται͵ ἀλλ΄ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ιω. 3, 16). Και γενόμενος ο Χριστός υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, έδωσε σε εμάς το τρόπαιο της νίκης κατά του θανάτου, ώστε με αυτό να αντιμετωπίζουμε τον εχθρό με επιτυχία και να κερδίζουμε, όπως ο Ληστής, τον Παράδεισο. Διότι όπως τότε, που ο Χριστός βρισκόταν επί του Σταυρού, ανοίχτηκαν οι τάφοι και οι πέτρες συντρίβονταν και σεισμός ετάραξε τη γη και τα δεσμά του Άδη ελύθηκαν και αναστήθηκαν οι νεκροί, έτσι και σήμερα, που ο Τίμιος Σταυρός υψώνεται ενώπιόν μας, φυγαδεύεται ο διάβολος και δραπετεύουν οι δαίμονες.
Ο Σταυρός του Χριστού είναι επομένως το δένδρο της αθανασίας, το όπλο της ανδρείας, το θεμέλιο της πίστεώς μας, η λύτρωση των αιχμαλώτων, η επιστροφή των πλανημένων, η ανάσταση των πεσόντων, η δύναμη των σωζομένων και η ίαση των ασθενούντων. Ο Σταυρός του Χριστού είναι η προκοπή των Δικαίων, η παρρησία των Μαρτύρων, το κήρυγμα των Αποστόλων, το αγαλλίαμα των Προφητών. Ο Τίμιος Σταυρός είναι ο σύνδεσμος των ουρανίων και των επιγείων, ο αγιασμός της κτίσεως, των εορταζόντων η πανήγυρις, ο αρραβών της υιοθεσίας.
Βλέπεις πόσο πολλών και πόσο μεγάλων δωρεών είναι αιτία ο Σταυρός; πες μου, τί βλέπεις σε αυτόν, πέρα από ξύλα και καρφιά; κι όμως, αυτός είναι το σύμβολο της Βασιλείας του Θεού. Βλέποντας το σημείο του Σταυρού, οι άγγελοι σκύβουν και τον προσκυνούν, εξαιτίας του σαρκωθέντος Υιού και Λόγου του Θεού, που σταυρώθηκε εκουσίως επάνω σε αυτόν. Ο Αδάμ κατακρίθηκε εξαιτίας της βρώσεως του ξύλου, και ο νέος Αδάμ Χριστός ο Θεός ημών μάς ενίσχυσε διά του ξύλου του Σταυρού. Και εκπληρώθηκε ο λόγος του προφήτου που λέει: «Ἔδωκας τοῖς φοβουμένοις σε σημείωσιν τοῦ φυγεῖν ἀπὸ προσώπου τόξου» (Ψαλμ. 59), δηλαδή έδωσες σε εκείνους που σε πιστεύουν σημείο, ώστε να αποφεύγουν τα πλήγματα του τόξου. Το σημείον είναι ο Σταυρός, στο μέτωπο και στο χέρι του πιστού, τόξο είναι η πλάνη, τοξότης ο διάβολος, βέλη οι λογισμοί και οι πειρασμοί, πληγές οι αμαρτίες. Γι αυτό, αγαπητοί, ας καταφύγουμε κάτω από τη κραταιά σκέπη και προστασία του Σταυρού. Επεκτεινόμενος στα τέσσερα άκρα του, σημαίνει ότι ο σταυρωθείς Θεός χωρεί στην αγκαλιά Του τους πάντες, και περιλαμβάνει ολόκληρη την κτίση. Υψώθηκε μάλιστα ο Χριστός επί του Σταυρού, για να καταλύσει και τους δαίμονες που βρίσκονταν στον αέρα, και να καταστήσει σε εμάς προσβάσιμη την πορεία προς τον ουρανό, όπως άλλωστε και ο ίδιος είπε, ότι «Ἐν τῷ με ὑψωθῆναι πάντας ἑλκύσω πρός με» (πρβ. Ιω. 12, 32).Τροπαιοφόρο και νικητικὸ όπλο είναι ο Σταυρός του Κυρίου· κραταίωμα της Εκκλησίας, συντριβή των εχθρών, σωτηρία των πιστών. Και μακάριοι όντως και τρισμακάριοι εκείνοι που τον ασπάζονται με αγνά χείλη και με καθαρά στόματα και με ακηλίδωτη την καρδιά τους.
Ας μη ντρεπόμαστε επομένως τούτο το σεμνό της σωτηρίας μας Σύμβολο, αλλά ας τον περιφέρουμε ως τρόπαιο και ως στέφανο νίκης, μιας που τα πάντα στη ζωή μας τελούνται δι αυτού. Όταν πρόκειται να βαπτισθούμε, όταν τελούνται τα Άχραντα Μυστήρια και καθαγιάζονται τα Τίμια Δώρα, όταν κάποιος χειροτονείται, αλλά και σε κάθε προσευχή ή Ιερά Ακολουθία της Εκκλησίας, παντού το σύμβολο του Σταυρού βρίσκεται και προτάσσεται. Αλλά τον χαράσσουμε επίσης και στα σπίτια, στις θύρες και στους τοίχους, και σφραγίζουμε τα μέτωπά μας και το νου μας και το σώμα μας ολόκληρο με το σημείο του Σταυρού, ο οποίος ονομάζεται και σφραγίς του Θεού, διότι όπου και αν σχηματισθεί επιχέει την χάρη και την ευλογία του Θεού και φυγαδεύει τους πονηρούς δαίμονες. Αυτόν προφέρουμε και σχηματίζουμε είτε στο κρεβάτι, πριν κοιμηθούμε, είτε στο τραπέζι, πριν φάμε, είτε πριν ταξιδέψουμε ή ξεκινήσουμε κάθε μας δραστηριότητα. Με αυτόν ξεκινά και με αυτόν τελειώνει η κάθε μας μέρα. Με αυτόν συνοδεύουν τις προσευχές τους οι μοναχοί την νύχτα, όταν κάμουν κομποσκοίνι. Αυτόν φέρουμε επάνω μας ως κραταιό φυλακτήριο, ή κρεμάμε επάνω από το κρεβάτι μας. Και το είδος του Σταυρού είναι διπλό, από ύλη, η οποία συχνά μπορεί να είναι ευτελής και άλλες φορές πολύτιμη -όπως χρυσός, μαργαριτάρια ή λίθοι πολύτιμοι- ώστε να γίνεται αντικείμενο κλοπής από τους διαρρήκτες. Είναι όμως και άυλο, αποτελούμενο από πίστη, και από την διάθεση και κίνηση της ψυχής μας, και αυτή είναι η ουσία και η κατεξοχήν δύναμη του Σταυρού.
Γι αυτό, κάθε φορά που σφραγίζουμε το μέτωπο και το σώμα μας, ας έχουμε στον νου μας την δύναμη του Σταυρού, και ας παραστήσουμε κάθε μέλος μας θυσία ευάρεστη στον Θεό, διότι αυτή είναι η λογική λατρεία. Όταν σφραγιζόμαστε με το σημείο του Σταυρού, ας απομακρύνουμε τον θυμό και όλα τα πάθη, και ας κάνουμε την ψυχή μας ελεύθερη από κάθε τυραννία της αμαρτίας. Ας έχουμε στο νου πόση ελευθερία μας παρέχει από τα δεσμά του θανάτου, διά της σταυρικής θυσίας του Κυρίου μας. Ας εννοήσουμε την τιμή με την οποία ο Λυτρωτἠς Χριστός μάς εξαγόρασε, προσφέροντας το θεναδρικό Του αίμα αντίλυτρο για τη σωτηρία του κόσμου. Δεν πρέπει απλά να τον σχηματίζουμε με τα δάκτυλα, αλλά πρωτύτερα να τον φέρνουμε στο νου μας με πολλή πίστη, και έπειτα να τον χαράσσουμε στο μέτωπο και το σώμα μας. Τότε κανείς από τους νοητούς εχθρούς δεν θα μπορέσει να σταθεί κοντά μας, βλέποντας το ξίφος με το οποίο ο διάβολος επλήγη και ο θάνατος θανατώθηκε. Αν εμείς φρίττουμε, όταν δούμε τους τόπους όπου εκτελέστηκαν κάποιοι κατάδικοι, ας αναλογιστούμε πόσο φρίττει και τρέμει ο διάβολος όταν βλέπει το όπλο με το οποίο ο Χριστός τον αποδυνάμωσε πλήρως.
Αλλά η σημερινή ημέρα και εορτή, μας προσκαλεί να γίνουμε και μιμητές της σταυρικής πορείας του Χριστού, ο οποίος μας λέει: «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν͵ ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν͵ καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ͵ καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8, 34). Όποιος θέλει να έλθει πίσω μου· δεν πιέζω, ούτε αναγκάζω κανένα, αλλά αφήνω τον καθένα κύριο της προαιρέσεώς του. Και τον προσκαλώ όχι σε κάτι κακό και επαχθές, αλλά στην ουράνιο Βασιλεία και στην αιώνιο ζωή. Όποιος θέλει να έλθει πίσω μου, είτε άνδρας είτε γυναίκα, είτε άρχοντας είτε αρχόμενος, και θέλει να σωθεί, ας ακολουθήσει αυτή την οδό. Ποιά; να απαρνηθεί τον εαυτό του· και να σηκώσει τον σταυρό του· και να με ακολουθήσει.
Και τί σημαίνει να απαρνηθεί τον εαυτό του; σημαίνει να μη κρατά τίποτα για τον εαυτό του, αλλά να τον παραδίνει στους κινδύνους, στους αγώνες, και να τα υπομένει όλα σαν να συνέβαιναν σε κάποιον άλλο. Και δεν λέει απλά να αρνηθεί τον εαυτό του, αλλά να τον απαρνηθεί, θέλοντας να δείξει το μέγεθος της αυταπάρνησης που οφείλει να διαθέτει όποιος θέλει να Τον ακολουθήσει.
Και ας σηκώσει τον σταυρό του. Είδες πώς καθόπλισε ο ουράνιος βασιλεύς τον στρατιώτη που Τον ακολουθεί; δεν του έδωσε ασπίδα, ούτε κράνος, ούτε τόξο, ούτε θώρακα, αλλά εκείνο που είνει ισχυρότερο όλων, την ασφάλεια που προέρχεται από τον Σταυρό, το σύμβολο της νίκης κατά των δαιμόνων. Αυτός είναι και μάχαιρα, και ασπίδα, και θώρακας, και κράνος, και φρούριο ασφαλές, και λιμάνι, και καταφύγιο, και στεφάνι νίκης, και έπαθλο, και ο μεγαλύτερος από όλους τους θησαυρούς, τους παρόντες και τους μελλοντικούς. Όπως κάποιος που έχει ένα ισχυρό όπλο και το δίνει στους στρατιώτες του, έτσι και ο Χριστός μας λέει “δείτε τον Σταυρό μου και όσα μεγάλα εποίησε· κάμετε κι εσείς το ίδιο, και πορευθείτε όπου αν θέλετε”. Και σε άλλο σημείο της Αγίας Γραφής μας λέει: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ͵ τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ͵ κἀκεῖνος ποιήσει͵ καὶ μείζονα τούτων ποιήσει» (Ιω. 14, 12).
Τί σημαίνει πάλι το «Ἀράτω τὸν σταυρὸν αὑτοῦ͵ καὶ ἀκολουθείτω μοι»; μήπως να βαστά ο καθένας μας το ξύλο; όχι βέβαια, διότι δεν αποτελεί αυτό αρετή. Αλλά εννοεί ότι οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι και παρατεταγμένοι απέναντι στους κινδύνους, να βράζει το αίμα μας και να είμαστε έτοιμοι για σφαγή και θάνατο καθημερινό, και να πράττουμε τα πάντα με τέτοιο τρόπο, σαν να μην περιμένουμε ότι θα διαρκέσει η ζωή μας μέχρι το βράδυ, αλλά ότι θα πεθάνουμε ούτως ή άλλως. Αυτό δηλαδή που ο απόστολος Παύλος έλεγε, ότι «καθ΄ ἡμέραν ἀπο θνήσκω» (Α΄Κορ., 15, 31). Διότι δεν μας δόθηκε ένας μόνο θάνατος, πέρα από τον φυσιολογικό, αλλά είναι δυνατόν, αν θέλουμε, να πεθάνουμε μυριάδες φορές για τον Δεσπότη Χριστό. Έτσι πρόθυμος να θυσιαστεί ας είναι ο καθένας μας, όπως Εκείνος, ο Καλός Ποιμένας που μας βάσταξε στους ώμους Του. Και για να μη νομίσει κανείς ότι αρκεί το να είναι έτοιμος για θάνατο, γιατί και οι ληστές και οι εγκληματίες είναι έτοιμοι να πεθάνουν, για τον λόγο αυτό προσθέτει “κι ας με ακολουθήσει”. Δεν ζητώ, μας λέει, μόνο τον ανδρείο, ούτε εκείνον που αψηφά και περιφρονεί το τέλος της ζωής του, αλλά τον επιεική και σώφρονα και τον γεμάτο από αρετή.
Το να ακολουθήσουμε τον Χριστό, σημαίνει να Τον μιμηθούμε στη σταυρική του πορεία, ώστε να γίνουμε μέτοχοι και της Αναστάσεώς Του. Σημαίνει να Τον μιμηθούμε στην υπομονή και στη συγγνώμη, και ακόμη περισσότερο να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας. Ακόμα κι αν κάποιο είναι σκληροί και οργίλοι, ας αποβάλλουν την έχθρα και τη μικροψυχία αναλογιζόμενοι τη βραχύτητα του βίου μας. Γίνε μιμητής του Δεσπότου: σταυρωνόταν και συνομιλούσε με τον Πατέρα Του υπέρ των σταυρωτών Του. -Και πώς μπορώ, θα αναρωτηθεί κανείς, να μιμηθώ τον Θεάνθρωπο Χριστό; Εάν θέλεις, μπορείς. Αν δεν είχες την δυνατότητα να Τον μιμηθείς, πώς έλεγε «μάθετε ἀπ΄ ἐμοῦ͵ ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ»; (Ματθ. 11, 29) και πώς ο Παύλος έλεγε «μιμηταί μου γίνεσθε͵ καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ»; (Α΄ Κορ. 11, 1). Μήπως δεν θέλεις να μιμηθείς τον Δεσπότη Χριστό; μιμήσου τον σύνδουλό σου, τον Πρωτομάρτυρα Στέφανο· κι εκείνος άλλωστε τον Κύριο μιμήθηκε. Και όπως ακριβώς ο Χριστός δεν ασχολήθηκε με τον σταυρό ούτε με τίποτα άλλο δικό Του, αλλά υπέρ των σταυρωτών Του παρακαλούσε τον Πατέρα, έτσι και ο δούλος λιθοβολούμενος, βαλλόμενος από κάθε μεριά, αφού άφησε κατά μέρος τις οδύνες από τα χτυπήματα των λίθων, έλεγε: «Κύριε͵ μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην» (Πράξ. 7, 60). Αλλά και ο Παύλος λέει: «Ηὐχόμην ἀνάθεμα εἶναι ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν μου͵ τῶν συγγενῶν κατὰ σάρκα» (Ρωμ. 9, 3). Και ο Μωυσής λέει: «εἰ μὲν ἀφίης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν͵ ἄφες· εἰ δὲ μὴ͵ κἀμὲ ἐξάλειψον ἐκ τῆς βίβλου ἧς ἔγραψας» (Έξοδ. 32, 32). Και ο Δαυίδ λέει: «γενέσθω ἡ χείρ σου ἐπ΄ ἐμὲ καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου» (Β΄ Σαμ. 24, 17). Και ο Σαμουὴλ λέει: «ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο ἁμαρτεῖν τοῦ διαλιπεῖν προσευχόμενον ὑπὲρ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ» (Α΄ Σαμ. 12, 23). Ποιά επομένως συγγνώμη μπορούμε να πετύχουμε όταν ο Δεσπότης Χριστός και οι δούλοι της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης μας ωθούν να προσευχόμαστε υπέρ των εχθρών μας, κι εμείς απεναντίας προσευχόμαστε κατά των εχθρών μας; Είναι μεγαλύτερο πράγμα να προσευχόμαστε υπέρ των εχθρών μας παρά υπέρ των φίλων μας, και το πρώτο μας ωφελεί περισσότερο από το δεύτερο. “Γιατί εάν αγαπάτε τους φίλους σας”, λέει ο Κύριος, “δεν κάνετε κάτι το μεγάλο. Και οι τελώνες το ίδιο κάνουν” (πρβ. Ματθ. 5, 46). Όταν όμως αγαπήσουμε τους εχθρούς μας, γινόμαστε κατά την ανθρώπινη δύναμη όμοιοι με τον Θεό, ο οποίος «τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς͵ καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθ. 5, 45).
Ας περιφράξουμε λοιπόν τους εαυτούς μας, αγαπητοί, με την δύναμη του Σταυρού, και οπλισμένοι με αυτόν εις το εξής, ας επιδοθούμε στη νηστεία με μεγαλύτερη προθυμία, και ας περιφρονήσουμε τις απολαύσεις του βίου. Γιατί και ο πλούτος, και η δόξα, και η εξουσία, και ο έρωτας και όλα τα συναφή μας φαίνονται τερπνά επειδή είμαστε φίλαυτοι και προσηλωμένοι στην παρούσα ζωή. Όταν όμως την καταφρονήσουμε, τότε δεν έχουμε κανένα ενδιαφέρον για αυτά. Καλή βέβαια είναι η παρούσα ζωή, καλή και γλυκιά, γιατί αποτελεί δώρο του Θεού· αλλά όταν αποκαλυφθεί η μέλλουσα, τότε δικαίως καταφρονείται αυτή.
Ίσως, αδελφοί μου, όλα αυτά να φαντάζουν εξωπραγματικά, ειδικά στις μέρες μας που ο άνθρωπος ασχολείται μόνο με τα υλικά αγαθά και την εξασφάλιση της προσωπικής του ευημερίας· γι αυτό και βλέπουμε τον τελευταίο καιρό την υπερβολική ενασχόληση ολόκληρης της κοινωνίας και των μέσων ενημέρωσης με τα οικονομικά προβλήματα, με τους πολέμους και τους διαπληκτισμούς, με τα συγκρουόμενα συμφέροντα, με την ψεύτικη λάμψη των επωνύμων ανθρώπων, με όλα τα υλικά, γήινα και εφήμερα πράγματα. Η σύγχυση που επικρατεί στο νου και τις καρδιές σχεδόν όλων μας, ακόμα και όταν προσπαθούμε να επιλύσουμε τα απλά προβλήματα της καθημερινότητάς μας, δεν μας αφήνει το περιθώριο να ασχοληθούμε με τα πνευματικά, με τα αιώνια, με τις ανάγκες της ψυχής μας. Η Αγία μας Εκκλησία σήμερα, σε αντίθεση με τους καιρούς, προβάλλει τον πάντα επίκαιρο Σταυρό του Κυρίου μας· όχι γιατί είναι αναχρονιστική ή επειδή δεν μπορεί να συμβαδίσει με την εποχή μας, αλλά επειδή στοχεύει υψηλότερα από ό,τι μας επαγγέλλλονται οι ισχυροί του κόσμου, επειδή μας μεταφέρει την επαγγελία της Βασιλείας του θεού και της αιωνίου ζωής. Προβάλλει τον Τίμιο Σταυρό για όλους τους λόγους που με τόση ενάργεια μας ανέλυσε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, καλώντας μας σε επαναπροσδιορισμό όχι απλά των στόχων μας, αλλά ολόκληρης της ζωής μας.
Άφησα για το τέλος, αντί κατακλείδας, τους χαιρετισμούς που απευθύνει ο Χρυσόστομος στον τίμιο Σταυρό:
«Χαίροις σταυρὲ͵ ἀρχὴ σωτηρίας͵ καὶ ὀχύρωμα βασιλείας·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ προβλήτωρ ἀποστόλων͵ καὶ κήρυγμα προφητῶν·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ καύχημα μαρτύρων καὶ κήρυγμα ὁσίων·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ γαλήνη τῶν χειμαζομένων͵ καὶ ἀνάῤῥυσις τῶν αἰχμαλωτιζομένων·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ δικαίων καὶ ὁσίων ἀγαλλίαμα·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἱερέων στολιστὰ͵ καὶ πρεσβυτέρων σεμνότης·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ διακόνων ἀγλάϊσμα͵ καὶ ἀναγνωστῶν φαιδρότης·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ μοναζόντων καύχημα͵ καὶ πενθούντων παράκλησις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ φύλαξ Ἐκκλησιῶν͵ καὶ πόλεων εὐνομία·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ὀρφανῶν πάτερ͵ καὶ χηρῶν προστάτα·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ πολεμουμένων σωτηρία͵ καὶ πλανωμένων ὁδηγός·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἀδικουμένων ὑπέρμαχος͵ καὶ ἀδικούντων ἀντίδικος·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ὀδυνωμένων ψυχαγωγία͵ καὶ κινδυνευόντων παραμυθία·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ τῶν φαύλων ἐπιτηδευμάτων διορθωτὰ͵ καὶ τῶν κρειττόνων σπουδασμάτων βοηθέ·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ πολεμουμένων ὅπλον ἀήττητον͵ καὶ πιπτόντων ἔγερσις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἀσθενούντων δύναμις͵ καὶ ἀδυνάτων βακτηρία·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ παρθενευόντων στέφανος͵ καὶ χηρευόντων σωφροσύνη·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἔνδυμα τῶν νεοφωτίστων͵ καὶ φύλαξ νηπίων·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ δούλων ἐλευθερία͵ καὶ ἀποθνησκόντων ἐντάφιον·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ τῶν ψυχῶν ὁ ἁγιασμὸς͵ καὶ τῶν δαιμόνων κατακάρδιος ἧλος·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ὁ τῶν ὁδοιπόρων συνοδοιπόρος͵ καὶ τῶν πλεόντων εὔδιος λιμήν·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ τῶν πιστῶν ἀσφάλεια͵ καὶ ἀγρυπνούντων παραμύθιον·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ τὸ ἡμερινὸν ὅπλον͵ καὶ νυκτερινὸν φυλακτήριον·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἀσθενούντων βακτηρία͵ καὶ ποιμένων ῥάβδος·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἐπιστρεφόντων χειραγωγία͵ καὶ προκοπτόντων τελείωσις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ τῶν ψυχῶν ἡ σωτηρία͵ καὶ σωμάτων πάντων κακῶν ἀποτρόπαιον·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ πάντων ἀγαθῶν πρόξενος͵ καὶ ἁμαρτιῶν ἀναίρεσις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ φυτὸν ἀναστάσεως͵ καὶ ξύλον ζωῆς αἰωνίου·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ πίστεως κρηπὶς͵ καὶ ἱερωσύνης τελείωσις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἀνομιῶν ἀπολύτρωσις͵ καὶ Ἐκκλησιῶν θεμέλιος καὶ στήριγμα·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ νόσων καθαίρεσις͵ καὶ ὁδοιπορούντων ἀνάπαυσις·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἐπικουρία τῶν δεομένων͵ καὶ ἀγωνιστῶν συμμαχία·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ὀδυνωμένων ἀνάκτησις͵ καὶ εὐθυπορούντων ἔρεισμα·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ ἐλεημοσύνης αἴτιος͵ καὶ ἀσπλαγχνίας τιμωρία·
χαίροις͵ σταυρὲ͵ πάντων βοήθεια κραταιὰ͵ καὶ βεβαιούσης ἐλπίδος ἀσφάλεια»
Χαίρε Σταυρέ του Κυρίου, στον οποίο εναποθέτουμε «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν» και την ελπίδα μας και τη σωτηρία μας, δοξάζοντας και ευχαριστώντας Τον για τις άπειρες ευεργεσίες Του προς εμάς, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιον Πνεύμα. Αμήν.
Αρχιμ. Χερουβείμ Βελέτζας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου